قطب سوم: شیخ ابوعلی کاتب

جامعُ المَفاخر و مَجْمعُ المَناقِب، شیخ ابوعلی کاتب. کنیت وی ابوعلی کاتب. کنیت وی ابوعلی و نام شریفش حسن بن احمدالکاتب المصری ضبط کتب است. از بزرگان مشایخ و از طبقه رابعه است. با ابوبکر مصری و شیخ ابوالقاسم نصرآبادی مصاحبت داشته و سرسپرده شیخ ابوعلی رودباری است و بر دست آن جناب تربیت و تکمیل یافته، سرانجام به خلافت و جانشینی وی نایل آمده. ابوعثمان مغربی و ابوعلی حسن بن علی المشتولی از تربیت یافتگان وی هستند. جنابش پس از رحلت شیخ ابوعلی رودباری بر مسند ارشاد سلسله معروفیّه متمکن گردید و تا سال سیصد و پنجاه و سه به وظایف ارشاد اشتغال داشت، و در این سال شیخ ابوعثمان مغربی را به جانشینی خویش تعیین و خرقه تهی نمود. مدت تمکن وی بر مسند ارشاد قریب سی سال بوده است.

معاصرین آن جناب از مشایخ طریقت: 1- ابوالقاسم قصری؛ 2- ابوالقاسم جعفربن محمد المقری؛ 3- ابوالقاسم بشر یاسین؛ 4- ابوبکر.

از علماء و فقها: 1- ابوعلی حسن بن قاسم طبری فقیه شافعی؛ 2- ابوالحسن علی بن عیسی بن عبدالله نحوی؛ 3- ابوعلی حسن بن حسین بن ابی هریره شافعی؛ 4- ابوسعید حسن بن عبدالله سیرافی.

از خلفاء: 1- الراضی بالله؛ 2- المتقی بالله؛ 3- المکتفی بالله؛ 4- المطیع لله عباسی؛ 5- معزّلدین الله علوی در مغرب.

از سلاطین و امراء: 1- عماد الدّوله دیلمی؛ 2- رکن الدوله دیلمی؛ 3- معزّالدوله؛ 4- کافور اخشیدی در مصر.

شمه ای از فرمایشات آن جناب:

فرموده است: اِذا انقَطع العَبیدُ اِلی الله تعالی بالکُلیّه فَاوَّلُ مایُفیدُه الاِسْتغناءُ عَن النّاسِ ( هرگاه بنده به کلی به خدا منقطع شود اول نتیجه آن بی نیازی از خلق است) و قال: صُحبهُ الفُسَاقِ داءٌ و دوائُهُ مُفارَقَتُهُم (مصاحبت فاسقان دردی است که دوای آن دوری از آنهاست). و فرمود: اِذا اَسْکَنَ الخوفُ فی القلبِ لایَنْطِقُ اللِّسان بما لایَعْنیه (هرگاه خوف خدا در دل جا گرفت سخن غیر لازم بر زبان جاری نمی شود). و هم فرمود که خدای تعالی می فرماید: وَصَلَ اِلینا مَنْ صَبَرَ عَلَینا (خدای فرموده کسی به ما برسد که بر ما صبر کند،یعنی بر بلایا یا واردات از طرف ما).
از احوال و کرامات آن جناب همین بس که می فرماید هرگاه چیزی بر من مشکل شدی، حضرت مصطفی (ص) را به خواب دیده و آن مشکل را پرسیدمی.